Het kan je als ouder een onmachtig gevoel geven: na maanden van oriënteren weet je kind nog altijd niet wat hij of zij wil studeren. Ondanks open dagen, proefstuderen, studiekeuzetests en gesprekken aan de keukentafel. Wat nu? Om toch tot een studiekeuze te komen is het handig om te ontdekken waarom je kind het moeilijk vindt om te kiezen.
Situatie 1: Je kind is er nog niet klaar voor om te kiezen
Vaak is er in deze gevallen sprake van niet kunnen kiezen in plaats van niet willen kiezen. Welkom in de wereld van het puberbrein! Sommige pubers zijn gewoonweg nog niet klaar voor het maken van dit soort keuzes. Een weloverwogen studiekeuze begint bij zelfonderzoek: weten wie je (niet) bent, wat je (niet) wil en wat je (niet) kan. Niet iedere puber beschikt al over het vermogen om zichzelf van een afstandje te bekijken en zichzelf in de grotemensenwereld te plaatsen.
Voel je dat je kind wel wil kiezen, maar het gewoon niet kan? Geef hem of haar dan de tijd. Het heeft geen zin om te vragen of je kind wat harder wil nadenken. Kies vooral niet lukraak een studie omdat de deadline er nou eenmaal aankomt. Een tussenjaar nemen is een mogelijkheid, maar maak in dat geval wel samen een plan. Je kind kan er zomaar een stuk volwassener uitkomen, als je zorgt voor de juiste ingrediënten.
Situatie 2: Je kind lijkt het niet belangrijk te vinden
Denk je dat je kind wel goed over de studiekeuze kan nadenken, maar blijft het bij schouderophalen? Het kan er dan op lijken dat je kind het niet belangrijk genoeg vindt. Dit kan best frustrerend zijn, maar ook hier schuilt vaak meer achter dan je zoon of dochter laat blijken. Misschien vind je kind het juist zo'n belangrijke keuze dat hij of zij dichtklapt of ziet hij of zij door de bomen het bos niet meer.
In dit soort situaties werkt het vaak averechts om heel direct naar de oorzaak te vragen. Je kind geeft niet voor niets zo weinig prijs. Probeer er eens zijdelings met hem of haar over te praten, bij voorkeur als je samen ergens mee bezig bent (koken, klussen, onderweg in de auto). Het voelt voor je kind dan minder als een praatsessie. Blijf open vragen stellen en probeer niet te sturen of te oordelen. Laat het gesprek weer even rusten als je merkt dat er niets uitkomt. Zorg er wel voor dat je kind weet dat de verantwoordelijkheid bij hem of haar zelf ligt. Jouw rol is je kind te helpen door te praten en te adviseren, maar niet om het werk uit handen te nemen.
Situatie 3: Je kind vindt álles leuk
Keuzestress! Misschien klinkt het als een luxeprobleem, maar ook te veel interesses kunnen zorgen voor een blokkade bij je kind. Want wat hij of zij ook kiest: de rest zal afvallen. En levert dat achteraf geen spijt op? Het is hartstikke fijn dat je kind veel uiteenlopende interesses en talenten heeft. Benadruk dat. Probeer daarnaast de factor ‘spijt’ uit te sluiten. Niemand heeft een glazen bol, dus kijk naar het nu.
Blijven de opleidingen vechten om voorrang? Stimuleer je kind dan om het in de praktijk te gaan ervaren. Er zijn heel veel mogelijkheden voor een dagje meelopen of proefstuderen. Vaak geeft praktijkervaring de meeste antwoorden op vragen. Schets ook samen eens een beeld van het werkende leven ná de studie (binnen/buiten, vaste standplaats/reizen, beleid/uitvoering, handen/hoofd, zelfstandig/loondienst). Wie weet komen er op dit vlak meer verschillen naar boven. Blijft de twijfel? Het kiezen van een bredere opleiding kan wat bewegingsruimte en flexibiliteit geven.
Situatie 4: Je kind is toe aan de blik van een buitenstaander
Heb je het gevoel dat je tijdens gesprekken met je kind niet tot de kern komt? En dat het je niet lukt om dat met je vraagstelling te doorbreken? Zie dat niet als falen. Niet van je kind, maar ook zeker niet van jou. Misschien ligt het in de som van jullie karakters, of praat je kind niet zo makkelijk met zijn of haar ouders. Vreemde ogen kunnen dan voor een verrassende doorbraak zorgen. Zeker de ogen van een professional, zoals een studiekeuzecoach of decaan. Zij kunnen dankzij gesprekstechnieken tot nieuwe inzichten komen.
Al pratende ontdekt je kind waar zijn of haar talenten en valkuilen liggen, welke onderwerpen hem of haar blij maken en waar de blokkades en twijfels zitten in het maken van de keuze. Stap voor stap krijgt je kind meer inzicht in zichzelf. En goed kunnen reflecteren is vaak het halve werk!
