In makerspaces ontstaan unieke samenwerkingen

De makerspaces vormen straks het kloppende hart van het Joint Research Center Zeeland (JRCZ). Elke verdieping heeft zo’n grote, open ruimte waar studenten met docenten en onderzoekers werken aan oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken.

Makerspaces zijn een betrekkelijk nieuw verschijnsel in het hoger en academisch onderwijs. Toen dit soort ruimten ontstonden bij hogescholen en universiteiten, ruim een decennium geleden, waren het vooral engineers die er gebruik van maakten. Het zijn echter plekken geworden waar studenten van meerdere opleidingen multidisciplinair werken aan oplossingen voor de complexe, maatschappelijke opgaven.

Dat is straks ook het geval in het JRCZ. Begrippen als samenwerken, innovatie en creativiteit komen in deze makerspaces samen. “Het zijn levendige, stimulerende plekken waar studenten, docenten en onderzoekers van verschillende disciplines samenwerken aan opgaven die uitdagend zijn, op basis van vragen uit de maatschappij. Rondom de makerspaces zitten de labs”, zegt leading lector Robert Trouwborst van het Applied Research Centre Technology Water Environment. Naast de makerspaces komen er op elke verdieping brainstormruimten. Daar kunnen de teams rustig discussiëren en nadenken over oplossingen voor problemen rondom de thema’s water, energie, voedsel en biobased economy. “De werkwijze moet iedereen inspireren.”

Talenten ontwikkelen
Hoewel ze vrij nieuw zijn, is er al veel onderzoek gedaan naar de toegevoegde waarde van makerspaces. In deze ruimten kunnen studenten hun talenten optimaal ontwikkelen, zeggen de auteurs van het artikel ‘The value of higher education academic makerspaces for accreditation and beyond’. Ze werken namelijk samen met medestudenten en collega’s die andere kennis, opleidingen, ervaringen en vaardigheden hebben dan zijzelf. “Door dit soort ruimten zijn veel unieke samenwerkingen tussen collega’s ontstaan, die anders misschien niet de kans kregen om samen te werken.”

De grote voordelen van makerspaces zijn dat studenten, docenten en onderzoekers geïnspireerd raken door (projecten en ideeën van) anderen, iedereen eenvoudig alles met elkaar kan delen en dat hierdoor mensen hun eigen creaties en ontwerpen (kunnen) aanpassen en verbeteren. Door de multidisciplinaire aanpak krijg je ook betere oplossingen voor de complexe, maatschappelijke vraagstukken. De organisatie van het JRCZ moet deze open werkwijze stimuleren. “Je moet zorgen dat de juiste mensen telkens bij elkaar komen. Daar is veel organiserend vermogen voor nodig. Niets gebeurt immers vanzelf.”

Bagage meegeven
Als studenten zelfstandig werken, hebben zij het gevoel met iets origineels te moeten komen. Ideeën opdoen bij anderen voelt dan als ‘vals spelen’, terwijl het alleen maar leerzaam is. Juist door samen te werken, ideeën te delen en kritisch naar elkaars producten te kijken leer je veel. “We willen onze studenten zoveel mogelijk bagage meegeven, zodat zij van toegevoegde waarde zijn voor de maatschappij en daarin weerbaar en wendbaar zijn”, zegt JRCZ-projectleider Adri de Buck. “Niet alleen hun professionele ontwikkeling is dan belangrijk, ook hun persoonlijke ontplooiing. Vier dingen doen er dan toe: het leren leren, het stimuleren van de creativiteit, samenwerken in teams aan complexe onderwerpen en weten dat wat je doet impact heeft op de maatschappij.”